دستگاه بالابری که در ايران تحت نام كلايمر(Climber) شناخته می شود در واقع نوعی از تجهيزات دسترسی (Access Equipment) به فضای محیطی ساختمانهای بلندمرتبه، سدها، پلها، سيلوها، مخازن نفت و … است. در این قبیل سازهها و نیز سازههایی که در کل امكان دسترسی به نمای آنها دشوار است از کلایمر بمنظور تعمير و نگهداری، نظافت، نقاشی، نصب كامپوزيت پنل و بطوركلی بازسازی و نماسازی استفاده میشود.
انواع کلایمر از نظر طراحی
طراحی کلایمرها عمدتاً با در نظر گرفتن نوع کاربری، ظرفیت کاری و ضریب امنیت در انواع و سایزهای مختلف انجام میشود. از منظر طراحی کلایمر را میتوان به سه دسته کلی نفربر، حامل مصالح و تجهیزات و سکوی اجرای عملیات تقسیم بندی کرد. کلایمر اغلب دارای سبدی مخصوص به طول متغیر است که حجم و گنجایش سبد از دیگر پارامترهای طراحی است. در طراحی کلایمر از انواع مختلف سیستم امنیتی (ترمز پاراشوت- ترمز کمانی- ترمز لنتی) استفاده میشود که در مواقع اضطراری از سقوط دستگاه جلوگیری مینمایند. علاوه بر سیستم های مختلف امنیتی که بر روی عملکرد کابل اصلی دستگاه تاثیر میگذارند، کابل امنیتی مستقل دیگری نیز در دستگاه استفاده شده است که توسط یک سیستم ترمز موازی در مواقع اضطراری که سیستم های امنیتی موجود عمل ننمایند وارد عمل شده و کل مجموعه را قفل میکند. عملکرد دیگر سیستم توقف امنیتی کلایمر متناسب با افزایش وزن سازه و ملحقات آن افزایش می یابد و با فشردگی سیم بکسل باعث افزایش ضریب ایمنی دستگاه میشود.
معمولا کلایمرها به صورت مدولار طراحی و ساخته میشوند و نتیجتاً، اغلب قسمتهای دستگاه توسط پیچ و مهره بهم متصل میشوند. سهولت نصب و راه اندازی، حمل و نقل سریع، قابلیت مونتاژ و دمونتاژ راحت عمده ترین مزیت کلایمر نسبت به دیگر سیستم های دسترسی، از قبلی داربست است.
بسته به ارتفاع سازه و وزن کاری، کلایمر در دو دسته برقی و دستی ساخته میشود به عبارت دیگر دستگاه هم میتواند بصورت دستی و هم به کمک نیروی موتور برقی حرکت کند .کلایمرهای دستی نسبت به نوع برقی از سرعت حرکتی و ظرفیت کاری کمتری برخوردارند و بیشتر در سازههایی با ارتفاع کم مورد استفاده قرار میگیرند.
تفاوت عمده کلایمرها با بالابر های مرسوم که در داخل ساختمانها استفاده میشوند محل قرار گیری موتور وینچی است، در بالابرهای مرسوم موتور در محلی مرتفع و معمولاً در بالای ساختمان بر روی یک شاسی قرار میگیرد و با کار کردن موتور، سیم بکسل جمع شده و سبد را به سمت بالا میکشد در حالیکه در کلایمرها موتور بر روی سبد نصب میشود.
کلایمرها از نقطه نظر حرکتی به دو دسته با حرکت عمودی و با حرکت عمودی-جانبی تقسیم بندی میشوند. در نوعی از کلایمر با حرکت عمودی، پایه های دستگاه در بالای ساختمان قرار میگیرد و به وسیله سیم بکسل به موتور وینچی داخل سبد متصل شده و دستگاه را در مسیر عمودی حرکت میدهند (این نوع در ایران بیشتر کاربرد دارد).
در نوع دیگر با حرکت عمودی، ریل هایی به صورت عمودی در روی زمین نصب شده و به وسیله مهارهایی به بدنه سازه متصل میشوند و دستگاه بر روی این ریل ها به حرکت در میآید، این نوع از ایمنی بیشتری نسبت به نوع کابلی برخوردار است.
تفاوت کلایمرهایی که حرکت عمودی-جانبی دارند با کلایمرهایی که صرفاً حرکت عمودی دارند در ریلی است که در بالای ساختمان قرار میگیرد و امکان حرکت جانبی را فراهم میآورد .بسته به نیاز میتوان از طراحی دستی یا برقی در حرکت جانبی کلایمرها نیز استفاده کرد.